निष्पक्ष र विश्वसनीय खबरको सँगालो 
Khabar Punja
७ पुष २०८१, सोमबार
दुलेगौँडा ।दोस्रो लहरको कोरोना सुरु भएपछि भानु नगरपालिका–१३ मिर्लुङकोटको काखमा रहेको टुटेपानीपानी सामुदायीक होमस्टे आठ महिना पाहुनाका लागि बन्द भयो । दोस्रो लहरको प्रभाव कम हुदैँ जनजिवन सामान्य लयमा फर्किएपछि पछिल्लो साता बल्ल होमस्टेमा पाहुना राख्न थालिएको छ । १४ मंसिरदेखी होमस्टे पाहुनाका लागि खुला गरिएको हो ।
होमस्टे खुला गरेपछि पाहुना आउने क्रम सुरु भएको होमस्टे व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष होमबहादुर गुरुङ बताउँछन् । ‘पाहुना आउने क्रम सुरु भएको छ । दुई बर्षदेखी सुस्ताएको होमस्टेमा पाहुना भरिएर तंग्रिन्छ कि जस्तो छ । तर अर्को भेरियन्टको कोरोना फैलन थालिसक्यो भन्छन् । त्यसले फेरी थला पार्ने हो कि !’, उनको आशंका छ । आर्थिक अवस्था उकास्नलाई ग्रामिण पर्यटनको माध्यम रोजेका गाउँलेलाई दुई बर्षसम्म कोरोनाले थला पारेको गुरुङले सुनाए । पर्यटक बढेर लय समात्न नपाउदैँ फेरी बन्द गर्नुपर्ने अवस्था आउन सक्ने चिन्ता थपिएको उनले बताए ।
गुरुङ समुदायको बाहुल वस्ती टुटेपानीमा २०७२ सालदेखी होमस्टे सञ्चालनमा ल्याइएको हो । २०७५ सालपछि यहाँ आन्तरिक र बाह्य पर्यटकको संख्या बढ्दै थियो । बसाइसराईले सुनसान गाउँ पाहुनाले गुज्जार हुदैँ थियो । घरभरी पाहुना भरिभराउ हुदाँ गाउँले उत्साहित भएका थिए । गाउँमा पर्यटक बढ्न थालेपछि बजार झरेकाहरु गाउँ फर्किएर होमस्टे सञ्चालन गर्दैै पाहुनाको स्वागत सत्कारमा तल्लिन भएका थिए । दुई बर्षसम्म कोरोनाले पाहुना विहिन हुनुपर्दा गाउँ फर्किएर होमस्टेमा लागेकालाई झन बढी मार पारेको होमस्टे व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष गुरुङले बताए । बामे सर्दै गरेको होमस्टेको पुर्वाधार विकासले पाहुना विहिन हुदाँ गति लिन नसकेको उनको भनाई छ ।
टुनेपानीको भन्दा फरक छैन् व्यथा व्यास नगरपालिका–१३ मा सञ्चालन गरिएको आपस्वाँरा दलित सामुदायिक होमस्टेको । होमस्टेमा विस्तारै बढ्दै गरेका पाहुनाको संख्या कोरोनाले ह्वात्तै घटाइदियो । कोरोना संक्रमणदर उच्च विन्दुमा पुगेपछि पाहुना विहिन भएपछि होमस्टे सञ्चालकहरु खेती किसानिमा रमाएका छन् ।
विपन्न दलित समुदायको आर्थिक अवस्था उकास्न सुरु भएको होमस्टेमा विदेशी पाहुनाको आगमन निकैआश लाग्दो थियो । २०७६ को चैतबाट देशव्यापी निषेधाज्ञा सुरु भएपछि पाहुना विहिन भएको होमस्टे अझै तंग्रिन सकेको छैन् । अहिले कोरोनाको डर घटेपछि होमस्टे खुला गरिएको त छ । तर छिटफुट आन्तरिक पाहुना बाहेक होमस्टेमा विदेशी पाहुना नआएको होमस्टे सञ्चालक रेशम विकले बताए । ‘हामीकहाँ आउने धेरैजसो पाहुना विदेशी हुन्थे । कोरोना सुरु भएपछि नेपाल घुम्न आउने विदेशी धेरै घटेका छन् । त्यसैको प्रभाव हामीले चलाएको होमस्टेमा देखिन्छ । कहिलेकसो आन्तरिक पाहुना आउँछन्, उत्साहजनक आगमन छैन’, उनले भने । होमस्टेमा पाहुना नभएर फुर्सदिला भएका सञ्चालकहरु महामारीको दुई बर्ष पुर्वाधार सुधार र अर्गानिक उत्पादनमा लागेको विकले उल्लेख गरे ।
बन्दीपुर बजार आसपासमा सञ्चालित होमस्टे दशैँ पछाडी पाहुनाले भरिएका छन् । दशैँको घटस्थापनापछि सुनसान बन्दीपुर बजारमा पर्यटकको घुईचो सुरु भएको थियो । बन्दीपुरमा पर्यटक बढेसँगै बजारसँगै रहेको बन्दीपुर सामुदायिक होमस्टेमा दैनिक ५० देखी १५० जनासम्म पाहुना राख्ने गरेको होमस्टे सञ्चालक सिता विकले बताईन् । ‘पाहुना बढेर कोरोना अगाडीकै अवस्थामा फर्किएला झै आशा पलाएको छ । दशैँदेखी पाहुनाको स्वागत सत्कारमा सञ्चालक दिदी वहिनीहरुको व्यस्तता बढाएको छ’, विकले अगाडी थप्दै भनिन्, ‘फेरी अर्को भेरियन्ट फैलन थालेको छ । होमस्टे सुनसान हुने चिन्ताले सताएकोे छ ।’ यो होमस्टे महिलाले मात्रै चलाएका हुन् । पहिलो र दोस्रो लहरको कोरोनाले होमस्टे बन्द भएपछि सञ्चालक महिलाको आयआर्जनको स्रोत बन्द भएको विकले बताईन् । ‘घर व्यवहार चलाउन मुस्किल भयो । पाहुना विहिन हुदाँ धेरै फुर्सदिला भयौँ’, उनले सुनाईन् ।
तनहुँमा कोरोना संक्रमण फैलनु अगाडीसम्म गाउँ गाउँमा होमस्टे खोल्ने लहर चलेको थियो । गण्डकी प्रदेश सरकारले होमस्टेलाई दिने अनुदान जिल्लाका झण्डै ५० होमस्टेले लिएर पुर्वाधार विकास र प्रबद्र्धन गरेका थिए । अनुदान लिएर सुरु गरेका होमस्टे कोरोनापछि ठप्प छन् । कति होमस्टेमा पाहुनाको संख्या शुन्य छ । चल्तीका होमस्टे टुटेपानी, आपस्वाँरा, पाथर्दी पनि पुरानै अवस्थामा फर्किन सकेको छैन् ।
चार बर्ष अगाडी सञ्चालन गरेर छोटो समयमा धेरै पाहुना भिœयाउन सफल भिमाद नगरपालिका–९ भानुमतीको पाथर्दी सामुदायिक होमस्टेमा पनि पाहुना घटेका छन् । कोरोनाले थलिएको होमस्टे तंग्रिन सकेको छैन् । व्यवासायीक वोयर बाख्रा पालनको अध्ययन अवलोकन गर्न र होमस्टे बस्नलाई हुलका हुल बाँधेर आउने पाहुना घटेर एकाधको संख्यामा झरेको व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष शिवकुमार आले बताउँछन् । ‘कोरोना महामारीको समय पुर्वाधार विकास र सुधारमा सदुपयोग गरेका छौँ’, उनले भने । पुर्वाधारमा सुधार भएकाले नयाँ भेरियन्टको प्रभाव हेरेर होमस्टे प्रर्बद्धनको कार्यक्रम थाल्ने योजना रहेको उनले जानकारी दिए ।
