Khabar Punja

भूमिका:

हालैको जेनेरेशन Z (Gen-Z) आन्दोलनले नेपालको राजनीतिक परिदृश्यमा ठूलो हलचल ल्याएको छ। सामाजिक सञ्जालमा सुरु भएको यस अभियानले भ्रष्टाचार, अन्याय, र पुरानो ढर्राको राजनीतिक संस्कृतिप्रति तीव्र असन्तुष्टि प्रकट गर्दै परिवर्तनको माग गरेको छ। यो ऊर्जा सडकमै आइपुगेको छ र संस्थागत राजनीतिक दलहरूमाथि गम्भीर प्रश्न उठाएको छ।
यस पृष्ठभूमिमा ऐतिहासिक माओवादी आन्दोलनको उत्तराधिकारी नेकपा (माओवादी केन्द्र) अहिले गहिरो आत्ममूल्यांकन र पुनर्संरचनाको चरणमा छ। पार्टीको आगामी केन्द्रीय वैठक यस सन्दर्भमा निर्णायक बन्नेछ—जहाँ वैचारिक मार्गदर्शन, संगठनात्मक सुदृढीकरण, र नेतृत्वको खाकासम्मको बहस हुने अपेक्षा गरिएको छ।

प्रचण्डको ऐतिहासिक योगदान: विगतको मूल्यांकन:

पार्टी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेपालको आधुनिक राजनीतिक इतिहासका एक अग्रणी परिवर्तनकारी पात्र हुन्। उहाँको नेतृत्वमा सशस्त्र जनयुद्ध सुरु भयो, जसले दलित, महिला, जनजाति, मधेसी, मुस्लिम, आदिवासी र अन्य उत्पीडित समुदायको मुद्दालाई राष्ट्रिय राजनीतिमा पहिलोपटक केन्द्रीय मुद्दा बनायो।
•जनयुद्ध: २०५२-२०६२ को दशक लामो सशस्त्र संघर्षले राज्यसत्तामै आमूल पुनरावलोकन गरायो।
•शान्ति प्रक्रिया: २०६३ मा भएको विस्तृत शान्ति सम्झौता (CPA) को प्रमुख हस्ताक्षरकर्ता र संयोजकको भूमिका।
•संविधान निर्माण: संविधानसभा नेतृत्वमार्फत संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र, धर्मनिरपेक्षता, र समावेशीताजस्ता मुद्दालाई संस्थागत बनाउने कार्य।

उहाँको दूरदर्शिता, राजनीतिक समझदारी र क्रान्तिकारी क्षमताको कारण नेपालको मूलधार राजनीति नै फेरिएको हो।

जेन्जी आन्दोलन: उत्साह छ, तर दिशा छैन:
Gen-Z आन्दोलनको ऊर्जा, साहस र जनचेतना प्रशंसायोग्य छ। तर यसको दिशाहीनता, नेतृत्वको अस्पष्टता, र दीर्घकालीन वैकल्पिक खाका नहुनुले यसलाई अल्पकालीन जनआक्रोशमा सीमित गरिदिन सक्छ।
यस आन्दोलनलाई प्रतिक्रियावादी हिसाबले होइन, आत्मपरिक्षणको अवसरको रूपमा लिनु जरुरी छ। यही सन्दर्भमा नेकपा (माओवादी केन्द्र) को केन्द्रीय वैठक ऐतिहासिक महत्वको छ।

केन्द्रीय वैठकको आवश्यकता र प्राथमिकता
1.वैचारिक पुनर्मूल्यांकन – आजको युवाको वर्गीय, जातीय, लैंगिक, र सांस्कृतिक आकांक्षा के हुन्? जनयुद्धपछिको वैचारिक स्थायित्व के हो? यी प्रश्नको जवाफ आवश्यक छ।
2.संगठनात्मक पुनर्संरचना – जनयुद्धका बलिदानीहरूको सम्मान गर्दै, नयाँ पुस्तालाई नेतृत्वमा समावेश गर्दै, सांगठनिक पुनर्संरचना अनिवार्य भएको छ।
3.नेतृत्व हस्तान्तरणको योजना – प्रचण्ड कमरेडकै नेतृत्वमा नयाँ पुस्तालाई अघि सार्ने खाका बनाउनुपर्ने घडी आएको छ।

प्रचण्ड नेतृत्व अझ किन आवश्यक छ?
वर्तमान परिस्थितिमा नेतृत्वको बहस आवश्यक छ, तर यो प्रक्रिया हचुवाको भरमा होइन, जिम्मेवार र परिपक्व शैलीमा हुनुपर्छ। नेतृत्वको हस्तान्तरण स्वाभाविक हो, तर पार्टी, मुलुक र आन्दोलनको दीर्घकालीन स्थायित्वका लागि प्रचण्डकै अनुभव र सामर्थ्य अझ केही समय अपरिहार्य देखिन्छ।
•राजनीतिक सन्तुलनको संवाहक – क्रान्ति र संविधान दुवैलाई आत्मसात गर्ने दुर्लभ क्षमता उहाँमा छ।
•पार्टीको केन्द्रीय कड़ी – विभिन्न गुट, तह, र प्रवृत्तिहरूलाई एकसूत्रमा बाँध्ने नेता उहाँ बाहेक फिलहाल देखिँदैन।
•अन्तर्राष्ट्रिय कूटनीतिक सञ्जाल – भारत, चीन, अमेरिका लगायत शक्तिशाली मुलुकसँग सम्बन्ध व्यवस्थापन गर्ने कूटनीतिक क्षमताको अहिले पनि उच्च खाँचो छ।
अतः नेतृत्वमा नयाँ पुस्तालाई प्रवेश गराउँदै, तर अनुभव, विश्वसनीयता र स्थायित्व कायम राख्दै, केही समय अझ प्रचण्डकै नेतृत्वमा पार्टी अघि बढ्नुपर्छ भन्ने यो पार्टीप्रेमी कार्यकर्ताको आवाज हो।

निष्कर्ष:
नेपालको राजनीतिको एउटा नया अध्याय सुरु हुँदैछ—जहाँ युवा पुस्ता निर्णायक रूपमा अघि आइरहेका छन्। तर संस्थागत राजनीतिक अभ्यास, आन्दोलनको निरन्तरता, र ऐतिहासिक नेतृत्वको उत्तरदायित्वसँग सन्तुलन मिलाएर अघि बढ्न सकिन्छ मात्र। नेकपा (माओवादी केन्द्र) को आगामी केन्द्रीय वैठकले विचार, संगठन र नेतृत्वको समायोजनमार्फत नयाँ ऊर्जा दिनेछ भन्ने विश्वास लिइएको छ। यसका लागि जनयुद्धका कमाण्डर, शान्ति प्रक्रियाका संयोजक र गणतन्त्रका प्रमुख अभियन्ता प्रचण्ड कमरेडको अझ केही समयको नेतृत्व अपरिहार्य छ। यही नेतृत्वले मात्र नयाँ पुस्तासँग सहकार्य गर्दै परिवर्तनको नयाँ युग सुरु गर्न सक्छ।

लेखक नेकपा माओवादी केन्द्र गण्डकी प्रदेश समिति सदस्य एवं जिल्ला कार्यालय सचिव हुन्