Khabar Punja

स्थानीय तहका वडा सचिव र वडा अध्यक्ष बीचको सम्बन्धले स्थानीय प्रशासनको समृद्धि र जनसेवा को गुणस्तरलाई निर्धारण गर्दछ। यस सन्दर्भमा, वडा सचिवलाई कुट्ने होइन, उनीसँग जुटेर काम गर्नु आजको आवश्यकता हो । जब दुवै पक्षले एकअर्काको भूमिका र जिम्मेवारीलाई सम्मान गर्दै एकसाथ मिलेर काम गर्छन्, त्यतिबेला मात्र स्थानीय तहमा सत्य अर्थमा विकास र सेवा प्रवाह गर्न सकिन्छ।

वडा सचिव वडास्तरमा प्रशासनिक काम गर्ने सरकारी अधिकारी हुन् जसको मुख्य कार्य भनेको सरकारी योजनाहरूको प्रभावकारी कार्यान्वयन, विकासका योजनाहरूको समन्वय र स्थानीय नागरिकहरूका समस्याहरूको समाधान गर्नु हो। उनीहरूको जिम्मेवारी यति व्यापक छ कि उनीहरुले दैनिक रूपमा सार्वजनिक सेवा प्रवाहको व्यवस्थापन गर्ने, नागरिकको घटना दर्ता प्रक्रिया, सरकारी सहायता वितरण र अन्य महत्त्वपूर्ण कार्यहरू सम्पन्न गर्नुपर्छ। यी सबै कार्यहरू भनेको जनताको सहज पहुँच र विकासमा योगदान पुर्याउनका लागि महत्वपूर्ण छन्। यसो गर्दा, वडा सचिवको काम एकदमै चुनौतीपूर्ण र जिम्मेवारीपूर्ण हुन्छ। उनीहरूलाई समयमै निर्णय लिनुपर्ने, कानूनी प्रक्रिया र सेवा प्रवाह बीच सन्तुलन बनाउनु पर्ने हुन्छ।

अर्कोतिर, वडा अध्यक्ष जनताको निर्वाचित जनप्रतिनिधि हुन् जसले स्थानीय प्रशासनको नीति निर्माणमा सहकार्य संगसगैं स्थानीय स्तरमा जनताको आवाज र आवश्यकता पनि प्रतिनिधित्व गर्छन्। अध्यक्षले विकास योजना, सार्वजनिक नीति निर्माण र समाजको समृद्धिका लागि आधारभूत ढाँचाहरूको निर्माण गर्ने जिम्मेवारी पाउँछन्। उनीहरूको कार्यक्षेत्र प्रायः राजनीतिक दबाब र जनताको आशा बीच सन्तुलन राख्नुपर्ने हुन्छ। यद्यपि, यो सन्तुलन सहज छैन, जब अध्यक्ष र सचिव बीच कोअर्डिनेशन र सहकार्यको कमी हुन्छ, तब विकासका योजना अलपत्र परिरहेका हुन्छन्। अध्यक्ष र सचिव बीचको सुमधुर सम्बन्धबाट मात्र स्थानीय प्रशासन र सेवा प्रवाहमा वास्तविक परिवर्तन ल्याउन सकिन्छ। सहकार्यको भावना र एक-अर्काको भूमिकाको सम्मान गर्दा मात्र उनीहरूलाई काममा सफलता र स्थानीय तहले नयाँ उचाईहरू हासिल गर्न सक्छ।

तर, पछिल्लो समय केही घटनाहरूमा वडा अध्यक्षले सचिवलाई कुटेको जस्ता दुर्भाग्यपूर्ण दृश्यहरू देखिएका छन्। यस्तो व्यवहारले प्रभावकारी सेवा प्रवाहमा अस्थिरता सहित जनताको विश्वास र सरकारी संस्थाहरूको प्रतिष्ठामा ठूलो धक्का पुर्याउँछ। स्थानीय सरकारको अस्तित्व र सफलता, अध्यक्ष र सचिव बीचको सहयोगमा निहित हुन्छ। यसैले, यस्तो घटनालाई निरुत्साहित गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ। कुटपिट वा दुराचार को स्थानमा सहयोग र समन्वय को पहल गर्नुपर्छ। जब अध्यक्ष र सचिव मिलेर योजना बनाउन र त्यसको कार्यान्वयन गर्ने काममा सहकार्य गर्छन्, तब योजनाहरू सहजै लागू हुन्छन् र जनताले त्यसको प्रत्यक्ष लाभ प्राप्त गर्छन्। यदि सचिवको काममा राजनीतिक हस्तक्षेप गर्ने र उनलाई दबाब दिने हो भने, यसले प्रशासनको प्रभावकारिता लाई प्रभावित पार्छ र विकासको गति ढिलो हुन्छ। यसको परिणामस्वरूप, जनताले अवरोध र निराशा मात्र अनुभव गर्दछन्। स्थानीय तहमा विकासको मुख्य आधार भनेको सक्रिय समन्वय र अधिकारको सीमारेखाको स्पष्टता हो। जब वडा अध्यक्ष र वडा सचिव एकसाथ काम गर्छन्, तब यसले प्रशासनिक कामको पारदर्शिता र कार्यक्षमतामा सुधार ल्याउँछ।

अन्त्यमाः “जुटेर काम गर्ने हो भने, पर्वत पनि पन्छाउन सकिन्छ,” भन्ने उखानलाई ध्यानमा राख्दै, वडा सचिव र वडा अध्यक्ष मिलेर स्थानीय विकासको पथमा अघि बढ्नुपर्छ। कुटपिट र द्वन्द्व ले न त स्थानीय प्रशासनलाई सुदृढ बनाउन सक्छ, न त जनताको सेवामा कुनै लाभ पुग्छ। केवल सहयोग, सम्मान र सहकार्य को माध्यमबाट मात्र, स्थानीय तहमा विकास र समृद्धिको नयाँ युगको शुरुआत गर्न सकिन्छ।

लेखक नेपाल निजामति कर्मचारी सङ्गठन तनहुँका अध्यक्ष हुन्