निष्पक्ष र विश्वसनीय खबरको सँगालो 
Khabar Punja
२२ जेष्ठ २०८२, बिहीबार
दमौली, १५ वैशाख। यहाँका कुमाल समुदायको संस्कृति पाउदुरे नाच संरक्षण गर्न व्यास नगरपालिका–९ कुमालगाउँमा प्रशिक्षण सुरु गरिएको छ । सामाजिक विकास कार्यालयको आयोजना र कुमाल समाज नेपाल तनहुँको सहजीकरणमा कुमालगाउँमा सोमबारदेखि पाउदुरे नाच प्रशिक्षण सुरु गरिएको हो ।
पाउदुरे नाच लोप हुन थालेपछि संरक्षणको पहल थालिएको कुमाल समाज तनहुँका अध्यक्ष आलोक कुमालले जानकारी दिए । पाउदुरे नाच प्रशिक्षण कार्यक्रम यही वैशाख २१ गतेसम्म सञ्चालन हुनेछ ।
प्रशिक्षण कार्यक्रमको उद्घाटन गर्दै गण्डकी प्रदेशसभा सदस्य अशोककुमार श्रेष्ठले हरेक जातजातिले संस्कृति भुल्न नहुने बताए । उनले भने, “कुमाल समुदायको छुट्टै संस्कृति र संस्कार छन् । यसलाई संरक्षण गरी आगामी पुस्तालाई हस्तान्तरण गर्नुपर्छ ।”
व्यास नगरपालिका–९ का वडाध्यक्ष सुरेश थापाले विभिन्न जातजातिका कला, संस्कृति, परम्परा संरक्षणका लागि वडाले पहल गर्दै आएको बताए । सामाजिक विकास कार्यालय तनहुँका प्रमुख विदुर आचार्यले विभिन्न जातजातिका संस्कृति संरक्षणका लागि कार्यालयले सहयोग गरिरहेको बताए ।
जिल्लास्थित भानु नगरपालिका, व्यास नगरपालिका, म्याग्दे गाउँपालिका, शुक्लागण्डकी नगरपालिका, भिमाद नगरपालिका, घिरिङ गाउँपालिकामा कुमाल समुदायको बसोबास छ । जिल्लाभर कुमाल समुदायको जनसङ्ख्या आठ हजार ७२७ रहेको छ ।
कुमाल समुदायको पाउदुरे, हेम्फाई, घाँटु, झ्याउरे, कौराहा आदि मौलिक संस्कृति छन् । पाउदुरे घिरिङ गाउँपालिका र व्यास नगरपालिकाको कलेस्ती कुमाल गाउँमा विशेष पर्वमा नचाउने गरिन्छ । अध्यक्ष आलोक कुमालका अनुसार यो नाचको आफ्नै छुट्टै विधि भएकाले जहाँ पनि नचाउन सम्भव छैन । उनले भने, “यो नाचका विभिन्न चरणहरु हुने गर्दछ । यो गीतको मिठास महसुस गर्न गहिरिएर सुन्नुपर्छ जसमा रामायण खण्ड र कृष्ण चरित्र खण्डमा रहेर यो नाच नचाइने गरिन्छ ।”
रामायण खण्डमा रामको जन्मदेखि बनवाससम्मको गतिविधिलाई गीतको माध्यमबाट गाउने गरिन्छ र गीतकै पारामा बिजाबारे र मारुनीले नाच्ने गरिन्छ । यसैगरी कृष्ण चरित्र खण्डमा कृष्णको बारेमा गाइने गरिन्छ । गीतको शैली फरक फरक भएता पनि भाव एउटै हुन्छ ।
घिरिङ गाउँपालिकामा दसैं तिहारको अवसरमा अहिले पनि यो नाच नचाउने गरिन्छ भने व्यासको कलेस्तीको कुमाल गाउँमा भने विस्तारै यो लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ । अधिकांश कुमाल समुदायको आर्थिक अवस्था कमजोर भएकाले जिविकाकै लागि विदेशीने जस्ता कारण मौलिक संस्कृति संरक्षणमा ध्यान दिन सकेका छैनन् ।
